Cel badania może być diagnostyczny lub terapeutyczny (zabiegowy).

Gastroskopia diagnostyczna

Pozwala na dokładną ocenę błony śluzowej górnego odcinka przewodu pokarmowego, widoczne są zmiany chorobowe błony śluzowej wielkości milimetra (błona śluzowa wyściela narządy). Podczas badania ocenia się elastyczność oraz ruchomość ścian przełyku, żołądka i dwunastnicy, fałdy, widoczność naczyń krwionośnych, czynność perystaltyczną, zwraca się uwagę na rodzaj i ilość treści płynnej. Gastroskopia diagnostyczna należy do badań bezpiecznych i dlatego może być wykonywana zarówno w warunkach szpitalnych, jak również ambulatoryjnie.

Najczęściej celem badania jest diagnostyka (rozpoznawanie) chorób przewodu pokarmowego, między innymi:

• choroby wrzodowej żołądka i dwunastnicy,
• zapalenia błony śluzowej przełyku, żołądka, dwunastnicy,
• chorób bakteryjnych, wirusowych i grzybiczych,
• zmian spowodowanych działaniem czynników chemicznych: kwasów i zasad, żółci, niektórych leków (sole żelaza i potasu) oraz czynników fizycznych – np. zmian popromiennych,
• choroby refluksowej żołądkowo-przełykowej (GERD),
• poszukiwanie przyczyny niedokrwistości,
• poszukiwanie miejsca krwawienia,
• diagnostyka i wykluczenie łagodnych i złośliwych zmian nowotworowych; w części przypadków możliwe jest wykrycie zmian wczesnych,
• ocena zaawansowania zmian chorobowych i ich odpowiednia klasyfikacja np.
  • żylaków przełyku (obecne w przypadku nadciśnienia wrotnego - np. w marskości wątroby),
  • refluksowego zapalenia błony śluzowej przełyku czy źródła krwawień z górnego odcinka przewodu pokarmowego. Ocena ta ma wpływ na proces leczenia.

Gastroskopia terapeutyczna:

• usuwanie ciał obcych (połkniętych lub pozostałych po zabiegu operacyjnym, np. nici chirurgiczne),
• usuwanie polipów (polipektomia) lub zmian płaskich (mucosectomia),
• tamowanie krwawień,
• opaskowanie i obliteracja żylaków przełyku,
• poszerzanie zwężeń,
• zamykanie przetok,
• wytwarzanie przetok odżywczych (przezskórna endoskopowa gastrostomia – PEG - percutaneous endoscopic gastrostomy) u osób nie mogących odżywiać się samodzielnie (np. guzy przełyku).

Kiedy należy zgłosić się na gastroskopię?

Wskazania są szerokie. Badanie powinno być wykonane u wszystkich osób po 45 roku życia mających dolegliwości brzuszne. U osób młodszych, gdy istnieje potrzeba weryfikacji rozpoznania lub pojawią się objawy alarmujące (utrata masy ciała, niedokrwistość, zaburzenia połykania, podejrzenie krwawienia z przewodu pokarmowego – krwiste lub fusowate wymioty, smolisty lub krwisty stolec).

Wskazania diagnostyczne

• Podejrzenie choroby wrzodowej żołądka lub dwunastnicy,
• Objawy dyspeptyczne (ból, dyskomfort zlokalizowany w górnej części brzucha) trwające > 2 miesięcy,
• Objawy dyspeptyczne z towarzyszącymi objawami alarmującymi (szybka utrata masy ciała, wymioty, zaburzenia przełykania, niedokrwistość),
• Dysfagia (problemy z przełykaniem) i odynofagia bolesne przełykanie),
• Ból w klatce piersiowej o niejasnej przyczynie,
• Objawy krwawienia z górnego odcinka przewodu pokarmowego (fusowate lub krwiste wymioty, smolisty stolec),
• Niedokrwistość,
• Objawy dyspeptyczne u osoby przyjmującej niesteroidowe leki przeciwzapalne (np., diclofenac, ibuprofen i inne),
• Uporczywe objawy sugerujące chorobę refluksową przełyku,
• Nocny ból w górnej części brzucha,
• Podejrzenie choroby trzewnej (celiakia),
• Badanie przesiewowe lub kontrolne u chorych ze zwiększonym ryzykiem rozwoju nowotworu (osoby z długoletnią chorobą refluksową przełyku, z przełykiem Barretta, z niedokrwistością złośliwą w przebiegu zanikowego zapalenia błony śluzowej żołądka, po przebytej resekcji żołądka).